Γύφτισσα 1.752μ – Μπολιάνα 1.292μ (κυκλική)

Από το χωριό Καστανέα (παλαιότερη ονομασία Καστάνιανη) των Μαστοροχωρίων της Κόνιτσας που βρίσκεται σε υψόμετρο 882μ. ξεκινάει η ανάβαση μας που έχει ως στόχο της τις κορυφές «Γύφτισσα» (1.752μ.) και Μπολιάνα (1.292μ.). Είναι ένα εντυπωσιακό βουνό με δάση από μαύρη πεύκη και οξιά αλλά και με απόκρημνους βραχώδεις σχηματισμούς που κατεβαίνουν μέχρι τον ποταμό Σαραντάπορο. Έχει θέα στις γύρω περιοχές και κυρίως στο Σμόλικα.
Φτάνοντας στη Καστανέα ανηφορίζουμε προς το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής που βρίσκεται στη νότια πλευρά του χωριού.
Πίσω από το εκκλησάκι ξεκινάει το αρχικά καλά σηματοδοτημένο και ευδιάκριτο μονοπάτι που ανηφορίζει προς τη «Γύφτισσα». H θέση της Αγίας Κυριακής είναι από τις εντυπωσιακότερες του ορεινού δασικού συστήματος. Ο τόπος ευωδιάζει από φτέρες, βότανα, αγριολούλουδα και λεπτόκορμους σφένδαμους και γράβους.
Η πορεία μας περνάει μέσα από τη πολύ πλούσια βλάστηση της περιοχής και στο δρόμο μας συναντάμε τα ίχνη μια παλιάς «σκάλας» του μονοπατιού, που πλέον είναι σχεδόν κατεστραμμένη. Το ίδιο συμβαίνει και με το παλιό πέτρινο γεφύρι που υπήρχε στο ρέμα και που τώρα το μόνο που σώζεται από αυτό είναι τα πόδια του. ΠΡΟΣΟΧΗ: Στις πινακίδες που συναντούμε ακολουθούμε την κατεύθυνση προς Ανάληψη και όχι εκείνη προς Γύφτισσα.
Η ανηφορική μας διαδρομή σύντομα συναντάει έναν χωματόδρομο όπου πρέπει να στρίψουμε αριστερά και να ακολουθήσουμε την ελαφρώς κατηφορική πορεία του δρόμου.
Οδοιπορούμε για αρκετά λεπτά πάνω στον χωματόδρομο ώσπου να συναντήσουμε δεξιά μας ένα «τεχνικό» με μια μικρή βρυσούλα.
Αμέσως μετά το τεχνικό ξεκινάει ένας απότομα ανηφορικός δασόδρομος. Ανεβαίνουμε τη πλαγιά που οδηγεί στη εκκλησία της Αναλήψεως (1.412μ). Λίγο πριν φτάσουμε στο εξωκκλήσι μπαίνουμε και πάλι στο μονοπάτι.
Φτάνοντας στην εκκλησία στρίβουμε δεξιά και αρχίζουμε να ανηφορίζουμε. Το μονοπάτι μας από εδώ και πέρα εξαιτίας της πυκνής βλάστησης αλλά και των πολλών πεσμένων κορμών κατά διαστήματα γίνεται αρκετά ασαφή. Είμαστε πλέον στο τελευταίο στάδιο της διαδρομής μας και κινούμαστε ελαφρώς αριστερά και σχεδόν πάνω στο «λαιμό» της πλαγιάς. Ανηφορίζουμε προς τη κορυφή της «Γύφτισσας» περνώντας ανάμεσα από πολύ πυκνή βλάστηση αλλά και τα ίχνη από τις παλιές οχυρώσεις των Ελασιτών ανταρτών. Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου έγιναν σκληρές και αιματηρές μάχες στη περιοχή.
Μετά από πορεία περίπου 4 ωρών φτάνουμε στη κορυφή της «Γύφτισσας».
Για την αιτία της ονομασίας της κορυφής αυτής υπάρχουν πολλές ιστορίες. Οι δυο εκδοχές που έχουν επικρατήσει είναι η μεν πρώτη πως η κορυφή ονομάστηκε έτσι επειδή εκεί σκοτώθηκε στον πόλεμο κάποια γύφτισσα ενώ η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει πως οφείλεται στο ότι εκεί παλιότερα ανέβαινε και φώναζε κάποια Κονιτσιώτισα γύφτισσα, την εποχή που στη πόλη της άνοιγε το παζάρι και η ίδια γυρνούσε τα χωριά της περιοχής για να ενημερώσει γι’ αυτό τους κατοίκους τους.
Για την επιστροφή μας από την κορυφή θα ακολουθήσουμε κυκλική διαδρομή με μονοπάτι σε πολλά σημεία ασαφή κατηφορικό με μεγάλες κλήσης. Αν ο καιρός είναι υγρός θα μεγαλώσει τον βαθμό δυσκολίας της διαδρομής. Μετά από πορεία 1,5 ώρας περίπου δύσκολου κατηφορικού και σε πολλά σημεία ασαφούς μονοπατιού θα συναντήσουμε τον χωματόδρομο ο οποίος θα μας οδηγήσει σε ένα πανέμορφα φιλοτεχνημένο πινακιδάκι με τέσσερις ενδείξεις: «Προς Καστάνιανη, Προς Γύφτισσα, Προς Ανάληψη και Προς Μπολιάνα».
Για την Μπολιάνα χρειαζόμαστε, σύμφωνα και με την πινακίδα, δέκα λεπτά ανηφορικό μονοπάτι για να αγγίξουμε το κολωνάκι της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού. Η θέα και από αυτή την κατά πολύ χαμηλότερη κορυφή είναι εξίσου εντυπωσιακή. Από ανατολικά διακρίνεται σχεδόν δίπλα μας, η Γύφτισσα, πίσω της η διπλή κορυφή του Σμόλικα, δυτικότερα ο ιστορικός Κλέφτης, νοτιότερα η δαντελωτή κορυφογραμμή της Γκαμήλας, ύστερα το εκπληκτικό χάσμα της κοιλάδας Σαραντάπορου, πιο δυτικά το ύψωμα του Πύργου (Στράτσιανη) και βορειοδυτικά τα Όρη Λεσκοβικίου, το Κάμενικ και το Γκόλιο, οι τελευταίες δηλαδή απολήξεις του Γράμμου.
Στη συνέχεια θα πάρουμε το δρόμο της επιστροφής για το χωριό επιστρέφοντας αρχικά στο χωματόδρομο στο σημείο που συναντήσαμε πριν το κολωνάκι. Από εκεί ακολουθούμε το μονοπάτι για το χωριό διάρκειας περίπου 1 ώρας. Η βλάστηση στο συγκεκριμένο μονοπάτι σε πολλά σημεία είναι πολύ πυκνή. Όμως η ποικιλία της βλάστησης, σε συνδυασμό με την υγρασία, τ’ αποφωτισμένα παράθυρα και τον τάπητα της γοητευτικής πολυχρωμίας, με τις μυρωδιές της φασκιωμένης γης, θα μας ταξιδέψουν σε κόσμους αλλοτινούς απρόσιτους και μαγικούς. Πολλοί ανθισμένοι γράβοι, διάσπαρτα πανέμορφα σφεντάμια κι ευθύκορμα μαυρόπευκα καταμαγεύουν την πορεία μας.

Καστανέα
Σπάνια ένας οικισμός στην Ελλάδα που διεκδικεί τον χαρακτηρισμό «κεφαλοχώρι», είναι τόσο απομονωμένος. Παρόλα αυτά η Καστανέα ή όπως είναι περισσότερο γνωστή η Καστάνιανη, διατηρεί το προνόμιο του συνδυασμού ομορφιάς, προνομιακής θέσης, κρυφής γοητείας και στρατηγικής σημασίας.
Η Καστάνιανη αποτελεί μια δυσανάγνωστη τοπογραφική καμπύλη, η οποία κατά περίεργο τρόπο, μετέχει του αριθμού «δύο». Είναι κτισμένη στις δυο πλαγιές ενός δασωμένου βουνού, που τις χωρίζει το ποτάμι του χωριού στη μέση. Διαθέτει δυο πλατείες και δυο πέτρινα τοξωτά γεφύρια μέσα στον οικισμό. Τη στεφανώνουν από πάνω της δυο κορυφές του ίδιου βουνού, στις οποίες έλαβαν χώρα φοβερές μάχες κατά τον Εμφύλιο: Η Γύφτισσα (1.752μ.) και η Μπολιάνα (1.292μ.). Τέμνεται από δυο μεγάλα ποτάμια της Πίνδου, τον Σαραντάπορο και τον Βουρκοπόταμο. Ο Σαραντάπορος τη χωρίζει από τον Γράμμο κι ο Βουρκοπόταπος από τον Σμόλικα. Είναι έτσι στο μεταίχμιο των δυο αυτών τεράστιων και ιστορικών βουνών της πατρίδας μας. Ο ποταμός Σαραντάπορος τη χωρίζει επίσης από το ανάδελφο χωριό της Πυρσόγιαννης, με το οποίο «αντικρίζονται». Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του χωριού είναι τα γεφύρια, που συνδέουν τις επιμέρους συνοικίες του χωριού, οι βρύσες, αλλά και οι δεκαεπτά εκκλησίες και ξωκλήσια που σχηματίζουν ένα προστατευτικό κύκλο γύρω από τον οικισμό, με τον ενοριακό ναό του Αγίου Νικολάου να συνιστά το επίκεντρο.
Γεφύρι Μαλνίτσας
Το πέτρινο μονότοξο γεφύρι της Μαλνίτσας βρίσκεται 500μ βόρεια του χωριού στο δρόμο προς Λαγκάδα. Έχει πάρει το όνομά του από το ομώνυμο ρέμα της Μαλνίτσας του ποταμού Αώου Σαραντάπορου. Χτίσθηκε το 1934. Ο ίδιος ξυλότυπος, χρησημοποιήθηκε αμέσως μετά ατόφιος σε άλλο γεφύρι μέσα στην Καστάνιανη, το γεφύρι της Γκαλίνας.
Γεφύρι Μεσαριάς – Ράχης
Το γεφύρι ενώνει τους δύο ομώνυμους μαχαλάδες του χωριού. Χτίστηκε το 1895. Από κάτω του περνά ρέμα του Σαραντάπορου. Είναι μονότοξο και το συναντάμε στο κέντρο του χωριού.
Μητσάδικο Γεφύρι
Βρίσκεται στην άκρη του χωριού, εντός του ομώνυμου οικισμού, στη θέση Μητσάδικο. Χτίσθηκε το 1845. Γεφυρώνει ρέμα του Αώου Σαραντάπορου. Είναι μονότοξο και ονομάζεται έτσι επειδή εκεί κοντά βρίσκονται τα σπίτια των Μητσαίων.