Γιώργος Μερτζάνης – Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο των αιολικών πάρκων

Τον βιολόγο Γιώργο Μερτζάνη τον γνωρίσαμε ψηλά στις πανέμορφες κορφές της Πίνδου σε 2040 υψόμετρο, την Κυριακή 7 του Ιούνη. Εκεί, όπου εμείς, οι ορειβάτες, φτάνουμε –αγκομαχώντας μεν, απολαμβάνοντας δε την απερίγραπτη ομορφιά και την τέλεια αρμονία της φύσης–, θα φτάσουν σε χρόνο ρεκόρ οι νταλίκες με το… ανεπιθύμητο φορτίο τους, τις ανεμογεννήτριες. Άλλη μια ασυμβίβαστη, με το τοπίο, ανθρώπινη δραστηριότητα.

Ανοίγουν τεράστιους δρόμους ανάμεσα σε αλπικά λιβάδια και πανέμορφα δάση, ισοπεδώνουν βουνοκορφές, και τσιμεντώνουν κορυφές. Κάθε ανεμογεννήτρια καταλαμβάνει χώρο όσο μισό γήπεδο ποδοσφαίρου. Και η ενέργεια δεν αποθηκεύεται! Όση περισσεύει, πάει χαμένη. Αποδίδουν μόνο όταν ο αέρας είναι 3-7 μποφόρ, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο. Έχουν ζωή μόνο 20-25 χρόνια. Πολλές δε είναι και μεταχειρισμένες, μας έρχονται από τη Γερμανία. Και δεν ανακυκλώνονται! Δηλαδή, δεχόμαστε βιομηχανικά απόβλητα τα οποία θα μείνουν για πάντα στις κορυφές των βουνών μας, γιατί δε είναι υποχρεωμένοι οι επιχειρηματίες να μεταφέρουν πίσω τα… κουφάρια. Και όλα αυτά στο όνομα του κέρδους. Και μόνο!

Ήταν, λοιπόν, ο Ορειβατικός Σύλλογος Ιωαννίνων με την ομάδα πρωτοβουλίας εναντίον της εγκατάστασης ανεμογεννητριών στα βουνά μας και ειδικά στις περιοχές Natura 2000, που διοργάνωσαν αυτή την ανάβαση-διαμαρτυρία.

Πάνω από 100 άτομα έφτασαν στη κορυφή Μπάλστα του Λάκμου (Περιστέρι), όπου ύψωσαν τα πανό τους και με τη φωνή τους να την παίρνει ο αέρας να την πάει παντού, για μια φορά ακόμα εξέφρασαν το αυτονόητο: Σεβασμός στη φύση. Όχι στο κυνήγι του κέρδους.

Και ο κ. Μερτζάνης, που ήταν και αυτός εκεί, με υπομονή, απάντησε στα ατελείωτα ερωτήματά μας…

«Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας», αναφώνησε το 1601 ο Σαίξπηρ στο κλασικό έργο του «Άμλετ». Μαζί του αναφωνούμε κι εμείς το 2020: «Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο των αιολικών πάρκων».

Ποιος είναι ο Γιώργος Μερτζάνης;

Γεννήθηκα στην Αθήνα, ζω στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασα βιολογία στη Γαλλία. Κάνοντας το μεταπτυχιακό μου «Διαχείριση προστατευμένης περιοχής με περίπτωση αναφοράς τον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου» στη δεκαετία του 1980 και, ανακαλύπτοντας τον τόπο, μου γεννήθηκε η ιδέα να ασχοληθώ με την άγρια πανίδα της περιοχής, όταν ένας συνάδελφος μού ανέφερε ότι υπάρχει αρκούδα ακόμη στα βουνά της Ηπείρου. Τι έκπληξη! Και τι πρόκληση! Με εντυπωσίασε και με συνεπήρε η ομορφιά της Ηπείρου! Υπάρχει μια ιδιαίτερη ομορφιά εδώ!

Αποφάσισα, λοιπόν, στη συνέχεια να ξεκινήσω το διδακτορικό μου με θέμα τη βιολογία και οικολογία της αρκούδας, με περίπτωση αναφοράς την Πίνδο. Εγκαταστάθηκα τριάμισι χρόνια στους Κήπους Ζαγορίου μαζεύοντας στοιχεία και μελετώντας την αρκούδα.

Το 1992-93, αφού είχα εκπληρώσει και την στρατιωτική μου θητεία, ξεκίνησε η ίδρυση του «Αρκτούρου». Με προσέγγισαν οι υπεύθυνοι για μόνιμη συνεργασία, γιατί τους ενδιέφερε η αρκούδα. Για έντεκα χρόνια ήμουν ο επιστημονικά υπεύθυνος. Με την ίδια ιδιότητα και μαζί με άλλους συνεργάτες καθώς και συναδέλφους από τον Αρκτούρο ιδρύσαμε την περιβαλλοντική οργάνωση «Καλλιστώ». Η Καλλιστώ ασχολείται με τα μεγάλα σαρκοφάγα, αρκούδα, λύκο, τσακάλι, και με τα ορεινά οικοσυστήματα γενικότερα.

Με ποιο στόχο;

Στόχος είναι η διατήρηση αυτών των ειδών και η εξασφάλιση της ομαλής συνύπαρξης με τον άνθρωπο στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό.

Πώς μπορείτε να το πετύχετε αυτό;

Χρειάζεται να υπάρχει η γνώση και η πληροφορία για το πώς λειτουργούν στον φυσικό τους χώρο και περιβάλλον και τι ζημιές προκαλούν λόγω αναζήτησης τροφής, δηλαδή προβλήματα σύγκρουσης με τον άνθρωπο. Έχοντας αυτά τα στοιχεία, προτείνουμε μέτρα ώστε να αμβλύνουμε τη σύγκρουση και να διαχειριστούμε τον ανθρώπινο παράγοντα, ο οποίος είναι καθοριστικός για τη διατήρηση των ειδών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο προκύπτει η ανάγκη παρέμβασης από την «Καλλιστώ» ως περιβαλλοντική οργάνωση, σε όλες τις περιπτώσεις που απειλούνται οι πληθυσμοί ή ο βιότοπός τους -και από μεγάλα έργα υποδομής, όπως οι αυτοκινητόδρομοι και τώρα η κατασκευή αιολικών πάρκων στα ορεινά οικοσυστήματα, που πλήττουν όχι μόνο τα είδη αλλά και τη βιοποικιλότητα στο σύνολό της.

Η δική μου ενασχόληση είναι η αρκούδα στην περιοχή της Ροδόπης και της Πίνδου.

Γνωρίζουμε τον πληθυσμό της αρκούδας σε αυτές τις περιοχές;

Η ελάχιστη εκτίμηση, η οποία γίνεται με επιστημονική μέθοδο, αυτή της γενετικής ταυτοποίησης, είναι περίπου 450-500 αρκούδες.

Η βιοποικιλότητα της Ελλάδας σημαντικό κεφάλαιο για την Ευρώπη

Πού μπορούμε να κατατάξουμε την Ελλάδα σε σχέση με τη βιοποικιλότητα της;

Η Ελλάδα σε επίπεδο ευρωπαϊκών χωρών κατέχει τη δεύτερη θέση, μετά την Ισπανία, όσον αφορά τη βιοποικιλότητα. Κάτι που αποτελεί σημαντικότατο κεφάλαιο για την Ευρώπη.

Στην Ελλάδα παρατηρείται ένα φαινόμενο εκρηκτικό!

Και αυτό το κεφάλαιο πώς προστατεύεται;

Αυτά τα δυο τελευταία χρόνια στην Ελλάδα παρατηρείται ένα φαινόμενο εκρηκτικό! Έχουμε εγκατάσταση αιολικών πάρκων στην επικράτεια, χωρίς προϋπάρχοντα χωροταξικό σχεδιασμό και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη σημαντικά ζητήματα διατήρησης της βιοποικιλότητας.

Τι σημαίνει χωροταξικός σχεδιασμός;

Το ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ισχύει από το 2008. Είναι πεπαλαιωμένο και χρειάζεται επικαιροποίηση, πράγμα που δεν έχει γίνει από καμία κυβέρνηση μέχρι τώρα! Παρόλο που το 2010 έγινε εμπεριστατωμένη μελέτη, την έλαβαν υπόψη, αλλά… την άφησαν στην άκρη. Θεωρείται πεπαλαιωμένο, γιατί δεν λαμβάνει υπόψη νεότερα δεδομένα σε ό,τι αφορά τις προστατευόμενες περιοχές και τα είδη, όπως επίσης και προτάσεις για ζώνες αποκλεισμού από αιολικά πάρκα. Όπως, παραδείγματος χάριν, οι προτάσεις της Ορνιθολογικής Εταιρείας για ζώνες αποκλεισμού που είναι σημαντικές για την ορνιθοπανίδα.

Παρόμοια ανάγκη ζώνης αποκλεισμού προκύπτει και για τα μεγάλα σαρκοφάγα, καθότι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα από την εγκατάσταση των αιολικών πάρκων και από τα συνοδά έργα. Προκαλούν εκτοπισμό σε αγέλες λύκων, κατάργηση περιοχών διαχείμασης της αρκούδας –όπου γεννάνε κιόλας οι αρκούδες, και διαταράσσεται έτσι ο ρυθμός και επιβαρύνεται το είδος. Επίσης έχουμε καταστροφή του τοπίου το οποίο και αυτό διέπεται, όπως και τα προηγούμενα, από κοινοτικές νομοθεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης, (Κοινοτική Οδηγία 92/43, 79/409), καθώς και από την σύμβαση της Βέρνης.

Κατά πόσο η Ελλάδα τηρεί αυτές τις νομοθεσίες;

Η Ελλάδα πρέπει να τηρήσει κατά γράμμα τα προβλεπόμενα από τα ανωτέρω θεσμικά όργανα. Αλλά τα παραβλέπει, παραβιάζοντας αυτή τη νομοθεσία ή τα πληροί προσχηματικά.

Δηλαδή;

Οι περιβαλλοντικές μελέτες, που οφείλουν να συντάσσουν για κάθε αναπτυξιακό έργο, είναι ελλιπείς σε στοιχεία επιστημονικά και η τεκμηρίωση ανεπαρκώς εμπεριστατωμένη χωρίς να γίνεται ποτέ η απαραίτητη «δέουσα εκτίμηση» των επιπτώσεων αυτού του έργου στο φυσικό περιβάλλον.

Η Ελλάδα έχει καλύψει τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης!

Ποιος είναι ενεργειακός στόχος της Ευρώπης;

Ο στόχος της Ευρώπης, όσον αφορά την ενέργεια που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, είναι μέχρι το 2030 όλα τα κράτη-μέλη να έχουν φτάσει το 30% της παραγόμενης ενέργειας. Η Ελλάδα έχει ήδη φτάσει αυτόν τον στόχο με τις ήδη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας!

Και τότε, γιατί;

Καθαρά για το κέρδος!

Μετά το 2030 τι;

Θα γίνει άλλος σχεδιασμός.

Ποιος ο αριθμός των ανεμογεννητριών που θέλουν να εγκαταστήσουν και πού;

Θέλουν να εγκαταστήσουν 18.500 ανεμογεννήτριες στην Ελλάδα σε περιοχές Natura, δηλαδή προστατευόμενες περιοχές, κατά παράβαση και της Ευρωπαϊκής Κοινοτικής νομοθεσίας και της Ελληνικής νομοθεσίας. Να σημειωθεί ότι σε άλλες χώρες ή κράτη-μέλη έχει απαγορευτεί η εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε περιοχές του δικτύου Natura 2000. Κάποιες δε από αυτές τις ανεμογεννήτριες που μας έρχονται από τη Γερμανία είναι δεύτερο χέρι και τις πουλάνε σε μας.

Γιατί, νομίζετε, ψηφίστηκε ο νέος περιβαλλοντικός νόμος στον καιρό της καραντίνας;

Δηλαδή έχουμε παραβιάσεις νόμων; Δεν υπάρχουν εισαγγελείς, δικηγόροι;

Γιατί νομίζετε, κ. Σκοπούλη, στην περίοδο της καραντίνας και με απουσία κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης, καταργώντας έτσι τον θεσμό του κοινοβουλευτισμού και της διαφάνειας, ψηφίστηκε ο νέος περιβαλλοντικός νόμος, ανοίγοντας διόδους και παραθυράκια και επισπεύδοντας τη διαδικασία αδειοδότησης;

Θα πρέπει κάποιος φορέας από τη χώρα-μέλος να γνωστοποιήσει το πρόβλημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είτε με επίσημες επιστολές ή με επίσημες καταγγελίες. Το έκανε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Περιβαλλοντική Οργάνωση «Καλλιστώ» και η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης.

Τα πολιτικά κόμματα της Ελλάδας τι κάνουν;

Έγιναν, κατά περιόδους, επερωτήσεις στη Βουλή και στο Ευρωκοινουβούλιο. Αυτό όμως δεν ενεργοποιεί καμία νομική διαδικασία. Αυτό το κάνει μόνο η επίσημη καταγγελία, όπως είπαμε παραπάνω, η οποία υποβλήθηκε τέλος του Φλεβάρη του 2020. Είναι υποχρεωμένοι να ανοίξουν τον φάκελο, να διερευνήσουν την περίπτωση και να θέσουν ερωτήματα στην ελληνική διοίκηση. Αν δεν πάρουν ικανοποιητικές απαντήσεις, επανέρχονται με αυστηρό τρόπο μέσου του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με οικονομικό πρόστιμο ή κυρώσεις.

Τώρα είμαστε στην πρώτη φάση. Οι διαδικασίες βαδίζουν με αργούς ρυθμούς και δεν προλαβαίνουν τα γεγονότα έτσι όπως πολύ γρήγορα εξελίσσονται στην Ελλάδα. Έχει δημιουργηθεί ένα κύμα αντίδρασης στη χώρα μας, πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα, κυρίως από τις τοπικές κοινωνίες.

Γιατί όμως τόση αντίδραση, αφού υπάρχει ανάγκη για καθαρή ενέργεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης;

Κάτι αρχήν δεν ενημερώθηκαν ποτέ γι αυτά τα σχέδια εγκατάστασης. Δεν υπήρξε διαβούλευση με τα αρμόδια υπουργεία. Αντιλαμβάνονται ότι με αυτής της κλίμακας εγκατάσταση των ανεμογεννητριών θα καταστραφεί ο τόπος τους, δηλαδή τα βουνά, τα νερά, και ουσιαστικά η ταυτότητα της περιοχής τους. Άρα δεν είναι μόνο μια μεγάλη οικολογική ανησυχία, είναι και η απώλεια της τοπικής ταυτότητας.

Όσον αφορά το θέμα της καθαρής ενέργειας, όλοι αντιλαμβανόμαστε την ανάγκη της και τα προβλήματα της κλιματικής κρίσης. Όμως οι στόχοι της Ελλάδας, ως μετόχου για καθαρή ενέργεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το 30%, έχουν ήδη επιτευχθεί ως το 2030. Άρα ό,τι σχέδιο υπάρχει από εδώ και στο εξής στοχεύει σε κάτι άλλο. Πρόκειται για κερδοσκοπία ιδιωτών επενδυτών, οι οποίοι εξυπηρετούν ενδοκρατικές συμφωνίες, παραδείγματος χάριν Γερμανία – Ελλάδα, που στην ουσία δεν συμβάλλουν στο ενεργειακό ισοζύγιο αλλά στα ιδιωτικά συμφέροντα ελλήνων και ξένων ομίλων και εταιρειών. Και βέβαια πάντα με τη συναίνεση της ελληνικής κυβέρνησης και εφαλτήριο τον νέο νόμο. Και σε αυτό που περιγράψαμε δεν αναφέρεται πουθενά η υποχρέωση τήρησης του ευρωπαϊκού στρατηγικού στόχου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, και ανάσχεση της απώλειάς της, που είναι δυνατόν να επιτευχθεί, αν πληρούνται κάποια κριτήρια και προϋποθέσεις.

Μήπως τα αιολικά πάρκα είναι η λύση;

Αυτό είναι υπό συζήτηση, διότι η παραγόμενη ενέργεια από αιολικά πάρκα δεν αποθηκεύεται, δεν ενσωματώνεται εύκολα στο δίκτυο παραγωγής, έχει συγκεκριμένο κύκλο ζωής (20-25 χρόνια) και δεν ανακυκλώνονται τα υλικά. Με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται το περιβάλλον και μετά τη λήξη λειτουργίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι λειτουργούν μόνο σε συγκεκριμένο εύρος δύναμης του ανέμου, 3-7 μποφόρ, ούτε παραπάνω ούτε παρακάτω. Και αναρωτιέσαι αν αξίζει όλη αυτή η επιβάρυνση και αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος.

Τότε γιατί;

Μα γιατί κερδίζουν οι εταιρείες! Όλη αυτή η επένδυση επιδοτείται, και μάλιστα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οπότε έτσι κι αλλιώς κέρδος έχουν. Όσο πιο πολλά συνοδά έργα γίνουν, δρόμοι, εγκαταστάσεις κ.λπ., τόσο πιο κερδοφόρα είναι η επένδυση. Και γι’ αυτόν ακόμη τον λόγο προτιμούν τους μεγάλους ορεινούς όγκους και τα μεγάλα υψόμετρα…

Ιδού τα παράδοξα!

Μα είναι τόσο καταστροφικός ο νέος περιβαλλοντικός νόμος της χώρας μας;

Είναι παράδοξο! Αντί ένας περιβαλλοντικός νόμος να θωρακίζει το περιβάλλον, διευκολύνει ιδιωτικές επενδύσεις που το καταστρέφουν. Και το δεύτερο παράδοξο! Είναι σε εξέλιξη 13 περιβαλλοντικές μελέτες, με ευρωπαϊκή επιδότηση από το ΕΣΠΑ, με στόχο τη σωστή διαχείριση των 449 περιοχών Natura της Ελλάδας με τη δημιουργία ζωνών προστασίας και την κατοχύρωσή τους με διατάγματα.

Αφού ακόμη οι 13 μελέτες δεν έχουν ολοκληρωθεί -συμμετέχει και η «Καλλιστώ» με επιστήμονές της- και δεν έχουν καταλήξει σε διαχειριστικά σχέδια και προτάσεις, δεν μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να σχεδιάζει και να υλοποιεί επενδυτικά σχέδια μέσα σε περιοχές Natura 2000.

Σε τι στοχεύουν οι μελέτες αυτές;

Στοχεύουν στη διατήρηση και σωστή διαχείριση των περιοχών του δικτύου Natura 2000. Αυτά τα στοιχεία των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών θα πρέπει να ενσωματωθούν στο νέο ειδικό χωροταξικό που θα είναι η συνέχεια και η εξέλιξη αυτού του 2008.

Να μπουν αυστηρά κριτήρια και κανόνες

Μήπως θα έχουν πιο φτηνό ρεύμα οι κοντινές με τα αιολικά πάρκα κοινότητες;

Το κόστος παραγωγής, έτσι κι αλλιώς, έρχεται πιο ακριβό, διότι δεν είναι αποθηκεύσιμο και υπάρχουν διακυμάνσεις στην παραγωγή εξαιτίας των μεταβολών στον άνεμο. Υπάρχει το ανταποδοτικό όφελος, λένε, στις τοπικές κοινωνίες και κοινότητες της περιοχής, όμως συνήθως δεν καταβάλλεται. Και, σε τελευταία ανάλυση, είναι δυνατόν ένα ανταποδοτικό τέλος να ισοδυναμεί με την ανυπολόγιστη αξία ενός φυσικού οικοσυστήματος που καταστρέφεται;

Είστε με, λίγα λόγια, αντίθετος στη δημιουργία των αιολικών πάρκων;

Όχι κάθετα. Αλλά: Να μπουν αυστηρά κριτήρια και κανόνες. Όπως τήρηση ζωνών αποκλεισμού, που να αφορούν τις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 και τα προστατευόμενα είδη και τους οικοτόπους. Κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 6.3 της κοινοτικής οδηγίας 92/43, να γίνεται σωστά η δέουσα εκτίμηση που μπορεί να καταλήξει και στη διαπαντός απόρριψη τέτοιων επενδυτικών σχεδίων. Η απόσυρση του νέου περιβαλλοντικού νόμου και η επαναδιατύπωσή του σε αυτά τα κρίσιμα ζητήματα θα ήταν η καλύτερη ενέργεια!

Ελλάδα: και στα 2040 μέτρα υψόμετρο και μέσα σε περιοχές Νατούρα!

Στην Ευρώπη πώς αντιμετωπίζονται αυτά τα θέματα;

Έχουν ήδη τεθεί αυστηρά κριτήρια και εφαρμόζονται: με όρια ζωνών, σε υψόμετρο όχι παραπάνω από τα 700 μέτρα και εκτός περιοχών Natura. Τα κριτήρια αυτά τηρούνται αυστηρά στη Γερμανία. Στην Ελλάδα και σε πάνω από τα 2000 μέτρα υψόμετρο και μέσα σε περιοχές Natura.

Παραδείγματος χάριν το Περιστέρι, η κορυφή Μπάλστα που ανεβήκαμε πρόσφατα, είναι 2040 μέτρα υψόμετρο, είναι περιοχή Natura 2000, είναι προστατευόμενη περιοχή ως εθνικό πάρκο, και περιέχει σπάνια και απειλούμενα είδη -όπως π.χ. η νανόχεντρα, ένα είδος οχιάς- εξαιρετικά σπάνια στην Ευρώπη και μπορεί να αποτελέσει κριτήριο απόρριψης ή αποκλεισμού για εγκατάσταση αιολικού πάρκου. Όπως και πρόσφατα η παρουσία της αρκούδας μπορεί να αποτελέσει ένα παρόμοιο κριτήριο.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά;

Όλοι οι Ευρωπαίοι είμαστε ίσοι, οι Έλληνες είμαστε λίγο πιο λίγο ίσοι…

Με το υπουργείο είχατε επαφές για όλα αυτά τα θέματα;

Βέβαια! Μας καλεί κατά καιρούς ο κ. Χατζιδάκης για να μάθει από εμάς τις απόψεις μας. Ποτέ δεν τις λαμβάνει υπόψη του! Όπως και την πρότασή μας για αποκλεισμό των αιολικών πάρκων από τις περιοχές Natura 2000, ούτε την άμεση επικαιροποίηση του ειδικού χωροταξικού που εκκρεμεί από το 2008, όπου λείπει όλη η πληροφορία σχετικά με το περιβάλλον, ειδικότερα με τις προστατευόμενες περιοχές, τη βιοποικιλότητα, τα απειλούμενα είδη κ.λπ., που είναι οι βασικοί πυλώνες. Όλοι αγνοήθηκαν από τον υπουργό, όπως και οι τοπικές κοινωνίες, οι δήμαρχοι, και ο απλός κόσμος…

Οι εταιρείες, και αυτές, τους αγνοούν;

Οι εταιρείες τάζουν! Υπάρχει ένας τρόπος προσέγγισης από τις ιδιωτικές εταιρείες. Έχουν ειδικά εκπαιδευμένους ανθρώπους οι οποίοι προσεγγίζουν και τάζουν, ωραιοποιώντας την κατάσταση…

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, σας καλούν να μιλήσετε;

Όχι, δεν μας έχουν καλέσει.

Ο ακαδημαϊκός χώρος; Τα πανεπιστήμια;

Το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων -και ειδικότερα το τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών- είναι συνεργάσιμοι, και μάλιστα με εμπεριστατωμένη έρευνα και υπομνήματα προς την ελληνική κυβέρνηση. Γενικά χρειάζεται μεγαλύτερη πίεση…

Πώς εκπαιδεύεται η νέα γενιά, σε σχέση με το περιβάλλον;

Κι εδώ χρειάζεται πίεση και ενημέρωση, κυρίως στα σχολεία. Γίνονται εκστρατείες ενημέρωσης από εμάς στα σχολεία, είτε πηγαίνουμε εμείς είτε γίνονται βιωματικές, στην ύπαιθρο, με τις λεγόμενες πράσινες τάξεις. Και γίνονται όλα αυτά όσο υπάρχει η βούληση των εκπαιδευτικών, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Ελπίζετε;

Αν δεν δοθεί τώρα η μάχη, δεν θα μείνει τίποτε από την Ελλάδα που ξέρουμε.

Πηγή: https://www.agon.gr/